កើតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៤ លោកស្តេវិន ភីងឃឺ (Steven Pinker)គឺជាអ្នកជំនាញខាងចិត្តសាស្ត្រ ជនជាតិអាមេរិកាំងសញ្ជាតិកាណាដា ដែលមានឯកទេសឈានមុខគេ ខាងវិទ្យាសាស្ត្រដែលទាក់ទងនឹងផ្លូវចិត្ត (Congnitive)។
លោក ភីងឃឺ មានកំណើតនៅក្នុងទីក្រុងម៉ុងត្រេអាល (Montreal) ដែលនៅទីនោះគាត់បានបញ្ចប់ការសិក្សាកំរិតបរិញ្ញាបត្រក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦។ គាត់ទទួលបានសញ្ញាបត្របណ្ឌិតផ្នែកចិត្តវិទ្យាពិសោធន៍ពីសាកលវិទ្យាល័យ ហាវឺត (Harvard University) នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩។ បន្ទាប់ពីបម្រើការងារជាជំនួយការសាស្ត្រាចារ្យ នៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យហាវឺត ពីឆ្នាំ ១៩៨០ ដល់ ១៩៨១ មក គាត់បានចូលរួមនៅក្នុងដេប៉ាតឺម៉ង់ វិទ្យាសាស្ត្រខួរក្បាល និងចិត្តសាស្ត្រ នៃវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យា ម៉ាសាឈូសិត (Massachusset Institute of Technology)
ការសិក្សាពីអត្តចរិកក្មេងក្នុងការរៀនភាសា បានធ្វើឲ្យ ភីងឃឺ ឯកភាពជាមួយនឹង ការអះអាងរបស់អ្នកភាសាវិទ្យា លោក នុម ចុមស្គី (Noam Chomsky) ដែលបានលើកឡើងថា មនុស្សយើងមានសមត្ថភាពពីកំណើតនៅក្នុងការរៀនភាសា។ ជាចុងក្រោយ លោក ភីងឃឺ បានសន្និដ្ឋានថា សមត្ថភាពនេះកើតឡើងដោយសារការសម្របខ្លួន ខណៈពេលវិវត្តន៍របស់ក្មេង។ គាត់បានសរសេរការសន្និដ្ឋាននេះនៅក្នុងសៀវភៅដ៏ពេញនិយមមួយ មានចំណងជើងថា “សភាវៈគតិនៃភាសា” (the language instinct) ដែលបានក្លាយជាសៀវភៅលក់ដាច់ជាងគេ និងត្រូវបានគេចាត់ទុកជាសៀវភៅក្នុងចំណោមសៀវភៅល្អបំផុតទាំងដប់ក្បាល ដោយកាសែតញ៉ូយកថែម នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤។ សៀវភៅបន្តដែលលក់ដាច់ជាងគេដែរនោះ គឺ “ដំណើរការនៃគិតរបស់អ្នក” (how the mind works) ត្រូវបានទទួលពានរង្វាន់ Pulizer Prize។ នៅក្នុងសៀវភៅនោះ លោក ភីងឃឺ បានពន្យល់អំពីវិធីសាស្ត្រវិទ្យាសាស្ត្រមួយ ដែលលោកបានហៅថា “វិស្វកម្មបញ្ច្រាស់” (reverse engineering) ដោយធ្វើការវិភាគអាកប្បកិរិយាមនុស្ស ដើម្បីសិក្សាពីការវិវត្តនៃខួរក្បាល ក្នុងកំឡុងពេលនៃការលូតលាស់។ ការសិក្សានេះអាចឲ្យគាត់ពន្យល់បាន នូវបាតុភូតចិត្តសាស្ត្រជាច្រើន ដូចជា ការគិតបែបតក្កវិទ្យា និងគំហើញ។ល។ ក្នុងវណ្ណកម្ម ដែលមានចំណងជើងថា “ពាក្យ និងច្បាប់” (Words and Rules) ភីងឃឺបានផ្តោតការសិក្សាលើ តំបន់នៃខួរក្បាលផ្នែកភាសា ដែលអាចឲ្យគាត់វិភាគលើចលនការនៃការគិត និងការបង្កើតភាសា។ ចំណែកនៅក្នុងស្នាដៃមួយទៀត ដែលមានចំណងជើងថា “ធាតុនៃការគិត ៖ ភាសាគឺជាផ្លូវនៃការសិក្សាពីសារជាតិរបស់មនុស្ស” (ឆ្នាំ២០០៧) លោក ភីងឃឺ បានរកឃើញថា ពាក្យ អាចឲ្យយើងដឹងពីសណ្ឋាននៃខួរក្បាល និងដំណើរការនៃការគិតរបស់វា។
លោក ស្តេវិន ភីងឃឺ (Steven Pinker)
ទោះបីជាមានការគាំទ្រមួយចំនួន ក៏ស្នាដៃរបស់ ភីងឃឺ កន្លែងខ្លះមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នាទៅនឹងអ្នកដទៃ។ ស្នាដៃរបស់គាត់ប្រហែលជាមានទាំងកម្មវត្ថុផ្នែក ទស្សនវិជ្ជា សាសនា ហើយរួមជាមួយនឹងវិធីសាស្ត្រវិទ្យាសាស្ត្រផងដែរ។ អ្នកប្រាជ្ញខ្លះមើលឃើញថា ទិន្ន័យខ្លះ មិនមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីគាំទ្រទស្សនៈរបស់គាត់ឡើយ ហើយកត្តាផ្សេងៗដែលមានឥទ្ធិពលទៅលើការវិវត្តន៍នៃខួរក្បាល ក៏មិនត្រូវបានលើកឡើងដែរ។ ទោះបីជា នៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតខ្វះខាតត្រូវសិក្សាបន្ថែម ក៏ស្នាដៃរបស់លោក ភីងឃី ស្ថិតនៅក្នុងផ្លូវត្រូវជាច្រើន៕
រក្សាសិទិ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ ខេមបូឌាអេចបេ្រសញូស៍ 2014 Email: ceninfo@cen.com.kh
– See more at: http://library.cen.com.kh/library/read_online_html?token=NTIyNGE4OT#sthash.fQ5ShT67.dpuf
Time To Change 