ឯកសារយោងនានាទាក់ទងនឹងកាយវិភាគវិទ្យាដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយគ្រូពេទ្យនៅកំឡុងឆ្នាំ១៥០០ សុទ្ធសឹងពឹងផ្អែកលើការសិក្សាពីសរីរៈរបស់សត្វនិងរឿងព្រេងប៉ុណ្ណោះ។ លោក អាន់ឌ្រៀស វែសាលីស (Andreas Vesalius) ជាមនុស្សដំបូងគេដែលបានស្នើឲ្យមានការវះកាត់សាកសព ព្រមទាំងបានសិក្សាពិសោធន៍ពីសរីរៈវិទ្យាពិតប្រាកដនិងមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ។ ឆ្លងតាមការសិក្សាពិសោធន៍ គាត់បានសរសេរសៀវភៅដំបូងគេអំពីសរីរាង្គកាយមនុស្ស និងចលនការនៃសរីរៈប្រកបដោយសុក្រិតភាពនិងអាចជឿជាក់បាន។
ស្នាដៃរបស់លោក វែសាលីស(Vesalius) បានធ្វើបដិវត្តន៍ទៅលើវិទ្យាសាស្ត្រកាយវិភាគវិទ្យា ដែលធ្លាប់ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងកំឡុងទស្សវត្សឆ្នាំ១៥០០ ដោយពួកអ្នកប្រាជ្ញក្រិចដូចជា លោកហ្កាលែន (Galen) ជាដើម ហើយវាគឺជាការចាប់ផ្តើមនូវរបត់ថ្មីមួយនៅក្នុង វិស័យវេជ្ជសាស្ត្រ។
លោក អាន់ឌ្រៀស វែសាលីស បានកើតនៅឆ្នាំ ១៥១៥ ដែលមានឳពុកជាវេជ្ជបណ្ឌិត នៅក្នុងរាជវាំង។ ឳពុករបស់លោកបានប្រមែប្រមូលសៀវភៅវេជ្ជសាស្ត្រជាច្រើន និងបាន បង្កើតបណ្ណាល័យមួយ។ កុមារា វែសាលីស បានសិក្សាយ៉ាងល្អិតគ្រប់ភាគនីមួយៗនៃ សៀវភៅទាំងអស់នោះ ហើយគាត់បានចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំងជាមួយនឹងចលនការសរីរៈរបស់ ភាវៈរស់។ គាត់បានព្យាយាមធ្វើការវះកាត់សិក្សាទៅលើសត្វល្អិតតូចៗ។
លោក អាន់ឌ្រៀស វែសាលីស (១៥១៤ ដល់ ១៥៦៤)
នៅក្នុងអាយុ១៨ឆ្នាំ វែសាលីសបានធ្វើដំណើទៅសិក្សាផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅទីក្រុងប៉ារីស។ ពេលនោះការពិសោធន៍ដោយវះកាត់លើសរីរាង្គសត្វ និងមនុស្សមិនទាន់ត្រូវបានគេអនុញ្ញាតិទូលំទូលាយនៅឡើយទេ។ មុខវិជ្ជាកាយវិភាគវិទ្យា ត្រូវបានគេបង្រៀនតាមឯកសារ និងគំនូរដែលបកប្រែពីភាសាក្រិចរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិតហ្កាលែន ដែលបានសរសេរឡើងនៅឆ្នាំ៥០មុនគ.ស.។
លោក វែសាលីស ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសិស្សឆ្នើមម្នាក់ ប៉ុន្តែមានចរិកព្រហើន និងចូលចិត្តវែកញែករកហេតុផល។ នៅក្នុងពេលចូលវះកាត់សាកសពលើកទីពីរ វែសាលីស បានកញ្ឆក់យកកាំបិតពីគ្រូរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញពីសមត្ថភាពក្នុងការការវះកាត់សរីរាង្គ និង ចំណេះដឹងអំពីកាយវិភាគវិទ្យាមនុស្ស ដែលបានធ្វើឲ្យនិស្សិតឯទៀតមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាង ខ្លាំង។
នៅក្នុងនាមជានិស្សិតពេទ្យ និងជាប្រធានថ្នាក់ផង វែសាលីស បានបញ្ចុះបញ្ចូល មិត្តភក្កិរបស់ខ្លួនឲ្យទាមទានូវការបង្កើតមន្ទីរតម្កល់សាកសព និងឆ្អឹងមនុស្សនៅក្នុងទីក្រុង ប៉ារីសសម្រាប់ឲ្យនិស្សិតពេទ្យធ្វើការវះកាត់សិក្សា។វែសាលីសបានព្យាយាមពុះពារចូលយក សាកសពពីកន្លែងដែលគេកាត់ទោសសម្លាប់អ្នកទោស ដោយឆ្លងកាត់ឆ្កែកាចៗ និងក្លិនស្អុយ រលួយនៃសាកសព ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបានសិក្សាលើសរីរាង្គស្រស់ៗ។
នៅឆ្នាំ១៥៣៧ លោកវែសាលីស បានបញ្ចប់ការសិក្សា និងបានផ្លាស់ទៅសាកលវិទ្យាល័យ ប៉ាឌូ (Padua) ក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលី ដែលនៅទីនោះគាត់បានចាប់ផ្តើមការបង្រៀនជាច្រើន ដោយផ្នែកនីមួយៗផ្តោតសំខាន់លើការវះកាត់ និងពិសោធន៍ជាលិកាពិតៗ។ មាននិស្សិត និងសាស្ត្រាចារ្យកកកុញចូលរួមនៅក្នុងការបង្រៀនរបស់គាត់។ ពួកគេចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងទៅលើជំនាញវះកាត់របស់គាត់ និងការរកឃើញថ្មីៗពីការវះកាត់ទាំងនោះ ដូចជាសសៃឈាមក្រហម សាច់ដុំ សសៃប្រសាទ សសៃឈាមខ្មៅ ព្រមទាំងរចនាសម្ព័ន្ធនៃខួរក្បាល មនុស្ស។
ការបង្រៀនរបស់គាត់ឈានដល់កំពូលនៅឆ្នាំ ១៥៤០ ដែលគាត់ចាប់ផ្តើមបង្រៀននៅក្នុងសហសាលបូឡូញ (Bologna) ដែលមានអ្នកចូលរួមណែនណាន់តាន់តាប់។ ដូចនិស្សិតពេទ្យឯទៀតដែរ វែសាលីស ត្រូវបានគេបង្រៀនឲ្យជឿតាមឯកសាររបស់ហ្កាលែន ប៉ុន្តែវែសាលីសនៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យរហូត ដោយហេតុថារាល់ការវះកាត់សាកសព សុទ្ធតែបានបង្ហាញពីលទ្ធផលខុសប្លែកយ៉ាងច្រើនពីអ្វីដែលហ្កាលែនបានពណ៌នា។
នៅក្នុងការបង្រៀនលើកដំបូងរបស់គាត់ វែសាលីស បានលើកភស្តុតាងរបស់គាត់ បកអាក្រាតពីភាពមិនត្រឹមត្រូវរបស់ហ្កាហ្លែន ហើយគាត់បានបញ្ជាក់ថារាល់ការពិពណ៌នារបស់ហ្កាលែនទាក់ទងនឹងរចនាសម្ព័ន្ធឆ្អឹងទូទៅ ថតនៃបេះដូង និងឆ្អឹងដើមទ្រូងក្តី មានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាទៅនឹងស្វាជាជាងមនុស្ស។ នៅក្នុងការបង្រៀននោះ វែសាលីស បានបង្ហាញនូវចំណុចខុសគ្នាជាង២០០ចំណុច ដែលមិនដូចការពិពណ៌នារបស់ហ្កាលែន។ ជាច្រើនដងក្រោយមក វែសាលីស បានអះអាងថាអ្វីដែលវេជ្ជបណ្ឌិតវះកាត់នៅអឺរ៉ុបកំពុងអនុវត្តតាមនោះ គឺពឹងផ្អែកទៅលើរចនាសម្ព័ន្ធនៃស្វា ឆ្កែ និងចៀម ជាជាងរចនាសម្ព័ន្ធសរីរាង្គកាយពិតរបស់មនុស្ស ហើយជាលទ្ធផលគឺថាគ្រប់អត្ថបទដែលពួកគ្រូពេទ្យទាំងអស់នោះបានសរសេរសុទ្ធតែមិនត្រឹមត្រូវឡើយ។
វែសាលីស បានធ្វើឲ្យសហគមន៍វេជ្ជសាស្ត្រនៅតំបន់នោះមានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង។ ក្រោយមកគាត់បានបាត់ខ្លួនជាងបីឆ្នាំ ដើម្បីរៀបចំសៀវភៅកាយវិភាគវិទ្យាលម្អិតរបស់ខ្លួន។ គាត់បានជួលវិចិត្រករចំណានៗ ជួយគាត់ក្នុងការគូសវាសអ្វីដែលគាត់បានវះកាត់ ដូចជា សសៃឈាម សសៃប្រសាទ ឆ្អឹង សរីរាង្គ សាច់ដុំ សសៃសាច់ដុំ (Tendons) និងខួក្បាល។
វែសាលីស បានបង្ហើយសៀវភៅកាយវិភាគវិទ្យាដ៏មានតម្លៃរបស់គាត់នៅឆ្នាំ១៥៤៣។ វែសាលីស ខឹងក្រេវក្រោធជាខ្លាំងនៅពេលដែលក្រុមគ្រូពេទ្យចាស់គំរិលដែលធ្លាប់ទទួលការអប់រំពីហ្កាលែន មានប្រតិកម្ម និងមន្ទិលសង្ស័យចំពោះស្នាដៃដែលគាត់បានសរសេរនោះ។ វែសាលីស បានប្រមូលកំណត់ត្រារបស់គាត់ដុតចោល និងបានស្បថថានឹងមិនធ្វើការវះកាត់ទៀតឡើយ។
ប៉ុន្តែជាសំណាងល្អ ឯកសារដែលបានបោះផ្សាយរបស់គាត់នៅមានសេសសល់មកដល់សព្វថ្ងៃហើយវាបានក្លាយជាឯកសារយោងគំរូ នៅជាង៣០០ឆ្នាំក្រោយមក៕T
– See more at: http://library.cen.com.kh/library/read_online_html?token=ZTU1OTU2Yj#sthash.hpOUUbJD.dpuf
Time To Change 