ច្បាប់ទម្លាក់អង្គធាតុត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជារបកគំហើញវិទ្យាសាស្ត្រអស្ចារ្យមួយ ក្នុងចំណោមរបកគំហើញវិទ្យសាស្ត្រអស្ចារ្យទាំង១០០ ដោយសារវាបានផ្លាស់ប្តួរទស្សនៈខុស ឆ្គងដែលអ្នកប្រាជ្ញជំនាន់មុនតែងតែយល់ច្រលំតាមទ្រឹស្តីរបស់អារីស្តូត និងផ្តូលេមី ទាក់ទងនឹង ទំនាញផែនដី។
របកគំហើញរបស់ហ្កាលីលេបានដឹកនាំវិស័យរូបវិទ្យាទៅកាន់សម័យកាល ដ៏ទំនើបមួយទៀត។ ទ្រឹស្តីនេះ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ញូតុននៅក្នុងរបកគំហើញដែនទំ នាញសាកល (universal gravitation) និងច្បាប់នៃចលនា (the law of motion)។ លើសពីនេះ ទៀតស្នាដៃរបស់លោក ហ្កាលីលេ គឺជាបាតគ្រឹះនៃវិទ្យាសាស្ត្រសំណង់ស៊ីវិល និងរូបវិទ្យាបែប ទំនើបផងដែរ។
លោក ហ្កាលីលេ នៅក្នុងវ័យ២៤ឆ្នាំ និងជាសាស្ត្រាចារ្យគណិតវិទ្យានៅក្នុងសាកល វិទ្យាល័យពីសា (University of Pisa) នៃប្រទេសអ៊ីតាលីតែងតែទៅអង្គុយលេងនៅក្នុងវិហារ គ្រឹស្តមួយក្នុងតំបន់ នៅពេលមានបញ្ហាណាមួយគិតមិនចេញ។ ចង្កៀងដែលដាក់បំភ្លឺនៅ ក្នុងវិហានោះតែងយោលទៅយោលមកជាធម្មតា។ នៅក្នងថ្ងៃមួយនៃរដូវក្តៅឆ្នាំ១៩៨ ហ្កាលីលេ បានសម្គាល់ឃើញថា ចង្កៀងទាំងអស់នោះយោលនៅក្នុងល្បឿនប្រហាក់ប្រហែល គ្នា។
គាត់បានចាប់ផ្តើមសង្កេត និងផ្ទៀងម៉ោងនៃការយោលនៃអំពូលទាំងនោះ។ គាត់បាន ប្រើប្រាស់នាឡិការដែលពាក់នៅករផ្ទៀងរយៈពេលយោលនៃចង្កៀងតូច ហើយក្រោយមកគាត់បានផ្ទៀងចង្កៀងធំម្តង។ នៅពេលគាត់បានរកឃើញថា ចង្កៀងទាំងពីរយោលក្នុងល្បឿន ស្មើគ្នា។ ហ្កាលីលេ បានទៅខ្ចីជណ្តើរវែងរបស់ក្មេងចាំវិហា ដែលប្រើសម្រាប់ឡើងដុតចង្កៀង នោះ ហើយគាត់បានទាញយោលចង្កៀងទាំងពីរខ្លាំងៗ។ គាត់បានចំណាយពេលជាច្រើនថ្ងៃ សិក្សាការយោលចង្កៀងទាំងនោះ ហើយចុងក្រោយគាត់បានបញ្ជាក់ថាចង្កៀងពិតជាយោល នៅក្នុងល្បឿនស្មើគ្នាទាំងស្រុង ដោយមិនអាស្រ័យនឹងទំហំនៃចង្កៀងឬទំហំនៃអក្ស័រង្វិល ឡើយ។ ការសិក្សានោះបានបង្ហាញលទ្ធផលផ្ទុយស្រឡះទៅនឹងទ្រឹស្តីដែលគេធ្លាប់បានជឿ អស់ជាង២០០ឆ្នាំមកនោះ។
នៅក្នុងថ្នាក់រៀនមួយនៃសាកលវិទ្យាល័យពីសានៃប្រទេសអ៊ីតាលី ហ្កាលីលេ ឈរកាន់ដុំអិដ្ឋបីដុំក្នុងដៃទាំងសងខាងថ្លឹងនិងប្រៀបធៀបដុំអិដ្ឋទាំងនោះ ដោយដៃម្ខាងកាន់មួយដុំ និងដៃម្ខាងទៀតកាន់ពីរដុំជាប់គ្នា។ គាត់បាននិយាយទៅកាន់ថ្នាក់រៀន៖ និស្សិតទាំងអស់គ្នា ខ្ញុំបានអង្កេតដំណើរនៃប៉ោលយោលទៅមកយ៉ាងច្បាស់លាស់ ហើយចុងក្រោយខ្ញុំបានរកឃើញថា ទ្រឹស្តីអារីស្តូតមិនត្រឹមត្រូវទេ។ និស្សិតពេញមួយថ្នាក់រៀន បង្ហាញនូវសកម្មភាពភ្ញាក់ផ្អើល និងងឿងឆ្ងល់ជាខ្លាំង ៖ ថាម៉ិច? អារីស្តូតខុស?
ទ្រឹស្តីដំបូងដែលសិស្សានុសិស្សចាប់ផ្តើមសិក្សាតាំងពីនៅក្មេង ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃវិទ្យាសាស្ត្រនោះគឺសុទ្ធតែត្រូវបានសរសេរឡើងដោយ អ្នកប្រាជ្ញវិទ្យាសាស្ត្រក្រិចលោក អារីស្តូតទាំងអស់។ ទ្រឹស្តីមួយរបស់លោកអារីស្តូតបានសរសេរថា វត្ថុដែលធំធ្លាក់មកដល់ដីលឿនជាងដោយសារវាមានម៉ាស់ និងទម្ងន់ធំជាង។
អារីស្តូតបានឡើងឈរលើតុ ហើយបានកាត់ដុំឥដ្ឋនោះនៅកំពស់ភ្នែកគាត់ ហើយចាប់ផ្តើមទម្លាក់ព្រមគ្នា។ ក្រោយមកដុំឥដ្ឋដែលមានម៉ាសនិងទម្ងន់ខុសគ្នាពាក់កណ្តាលនោះ បានធ្លាក់មកដល់ដីដំណាលគ្នាតែម្តង។ ហ្កាលីលេបានសួរឌឺដងថា ៖ តើវត្ថុដែលធ្ងន់ធ្លាក់លឿនជាង? សិស្សនៅក្នុងថ្នាក់ បានងក់ក្បាលយល់ស្របនូវអ្វីដែលហ្កាលីលេបានបកស្រាយ និងយល់ស្របដុំឥដ្ឋពិតជាធ្លាក់មកដីដំណាលគ្នាមែន។
ហ្កាលីលេឈរនៅកណ្តាលហ្វូងសិស្សដែលចាប់ផ្តើមចោមរោមមើលការពិសោធន៍ទំលាក់ឥដ្ឋ បានធ្វើពិសោធន៍ម្តងហើយម្តងទៀត។ ជាលទ្ធផលសិស្សទាំងអស់បានស្រែកថា “អារីស្តូតមិនត្រឹមត្រូវទេ”។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពិភពលោកហាក់ដូចជានៅរារែកនឹងការពិតដែលហ្កាលីលេបានរកឃើញនោះ។ ទោះបីជាបានឃើញការពិសោធន៍ដោយផ្ទាល់យ៉ាងនោះក្តី លោក រីស៊ី (Ostilio Ricci) ដែលជាអ្នកគណិតវិទ្យា និងជាមិត្តភក្កិរបស់ហ្កាលីលេ បានត្រឹមតែទទួលស្គាល់ថា “ដុំឥដ្ឋពិតជាបានធ្លាក់ដំណាល់គ្នាមែន” ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថា អារីស្តូតខុសទាំងស្រុងឡើយ វាប្រហែលជាមានការពន្យល់ណាមួយផ្សេងទៀត។
ហ្កាលីលេ បានសម្រេចថាគាត់ត្រូវតែធ្វើការពន្យល់ និងបង្ហាញផ្លូវការណាមួយជាសាធារណៈទើបបាន។ គេបានដឹងថានៅពេលនោះ ហ្កាលីលេបានធ្វើការពិសោធន៍ដោយទម្លាក់បាល់ទម្ងន់ដប់ផោន និងមួយផោនពីលើអគារមួយនៃសាកលវិទ្យាល័យពីសា ដែលមានកំពស់ជាង ១៩១ ហ្វីត៕
– See more at: http://library.cen.com.kh/library/read_online_html?token=NDZlOTIyYz#sthash.5PO9htaM.dpuf
Time To Change 